"Ο άνθρωπος έπαψε να είναι ηθικό και πνευματικό ον"

Όταν μιλάνε για τον Γεώργιο Κ. Γεωργαλά, οι κομμουνιστές λένε πάντα τη μισή αλήθεια. Θυμούνται μόνο τη σχέση του με την 21η Απριλίου και "ξεχνούν" συστηματικά το κομμουνιστικό του παρελθόν. Ήταν τα χρόνια εκείνα που ο συγγραφέας "τελειοποίησε" τις γνώσεις του γύρω από το αντικείμενο της προπαγάνδας.

Τα βιβλία του Γεωργίου Γεωργαλά, πολλοί τα ξεφύλλισαν, είτε το παραδέχονται δημόσια είτε όχι και πολλοί, ιδιαίτερα από τον χώρο της πολιτικής, τα συμβουλεύτηκαν, προκειμένου να πάρουν ιδέες και κατευθύνσεις για τις μάχες τους στην πολιτική αρένα.

Ένα βιβλίο του Γεωργίου Γεωργαλά, με τίτλο "Η κρίσις της καταναλωτικής κοινωνίας" (ανατύπωση - Αθήνα 2010), τράβηξε πρόσφατα την προσοχή. Σε μια εποχή που η ενδυνάμωση των άκρων δημιουργεί σκεπτικισμό, η τοποθέτηση ενός ανθρώπου που υπηρέτησε τα δύο "άκρα", σίγουρα έχει μεγάλο ενδιαφέρον.

Όπως ενδιαφέρον έχουν, για όποιον ασχολείται με αυτά τα θέματα και οι συζητήσεις του Γεωργίου Γεωργαλά, με τον σπουδαίο Ρένο Αποστολίδη τη δεκαετία του '90, συζητήσεις που υπάρχουν σε 12 συνέχειες στη διαδικτυακή πλατφόρμα youtube.com. 

ΑΛΛΑΞΑΜΕ

Μέχρι την έλευση της πολύ σοβαρής κρίσης που βιώνουμε, ζούσαμε σε μια κοινωνία αφθονίας, μιας και ο καπιταλισμός άλλαξε φύση, όπως μας επισημαίνει ο συγγραφέας, υπογραμμίζοντας ότι "τα παλαιά του γνωρίσματα, τα αντικατέστησε με καινούργια". Και παραθέτει τις αλλαγές: ξεπεράστηκε το φαινόμενο της 'αναρχίας στην παραγωγή, πραγματοποιήθηκε ευρύτατη ανακατανομή της ιδιοκτησίας (και εξαφανίστηκαν οι προλετάριοι που "δεν έχουν να χάσουν παρά τις αλυσίδες τους", ενώ άλλαξε και όλη η δομή της δυτικής κοινωνίας, καθώς αντί να εκπρολεταριστεί ο εργάτης, αστοποιήθηκε - οι όροι του συγγραφέα), μεταβλήθηκε ο τρόπος διεύθυνσης των επιχειρήσεων (και κατέρρευσε η διάκριση των ανθρώπων ανάλογα με τη θέση τους στη διαδικασία της παραγωγής), άλλαξε η φύση της ιδιοκτησίας (και γεννήθηκε η κοινωνία της καθολικής ευημερίας) και αναπροσαρμόστηκε ο ρόλος του (παρεμβατικού πλέον) κράτους (με δημιουργία νέων θεσμών και άλλη φύσεως σχέση με τους πολίτες, με αποτέλεσμα να γεννηθεί ο σύγχρονος άνθρωπος της μεταπολεμικής εποχής).

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Ο Γεώργιος Γεωργαλάς, κάνει εδώ μερικές σπουδαίες επισημάνσεις για την κρίση της καταναλωτικής κοινωνίας, παραθέτοντας την άποψη του Αμερικανού κοινωνιολόγου Ρόμπερτ Νίσμπετ: "Το πιο χτυπητό γεγονός στην παρούσα περίοδο της επαναστατικής αλλαγής είναι η γοργή διάβρωσις των πατροπαράδοτων θεσμών, που επί μια σχεδόν χιλιετία υπήρξαν οι κύριες πληγές της τάξεως και της ελευθερίας. Αναφέρομαι στην έκδηλη κατάπτωσι της επιρροής του νομικού συστήματος, της εκκλησίας, της οικογενείας, της τοπικής κοινότητος, και πιο πρόσφατα, και ίσως και πιο δυσοίωνα, του σχολείου και του Πανεπιστημίου.

Η πιο επικίνδυνη πνευμαστική άποψις της σύγχρονης σκηνής είναι η διάχυτη άρνησις των σκεπτόμενων ανθρώπων να κάνουν διάκρισι ανάμεσα στην Εξουσία και στην Βία. Βλέπουν και τα δύο σαν ν' αποτελούν την ίδια απειλή κατά της Ελευθερίας. Αλλά αυτό μυρίζει πολιτική παραφροσύνη. Το να αντιπαραθέτωμε την Ελευθερία στην Βία είναι αναγκαίο. Το να αντιπαραθέτωμε την Ελευθερία στην Εξουσία, είναι μωρία. Δεν μπορεί να υπάρξη Ελευθερία μέσα στην κοινωνία έξω από την Εξουσία".

Και συνεχίζει, μετά απ' αυτά, ο Γεώργιος Γεωργαλάς, τονίζοντας τα κάτωθι:

"Απ' όσα αναφέραμε, βγαίνει ότι ο καπιταλισμός, με την ικανότητα συνεχούς αναπροσαρμογής που διακρίνει τους ζωντανούς οργανισμούς, κατόρθωσε, υπακούοντας σε μια δυναμική της αλλαγής, να αναχθή μόνος του σε ανώτατο σύστημα και να φθάση στην καταναλωτική κοινωνία. Αυτό δεν θα πη ότι δεν έχει προβλήματα, αντιφάσεις και αντιθέσεις. Κάθε άλλο. Στα ανώτερα οικονομικοκοινωνικά σχήματα αντιστοιχούν δυσχερέστερα προβλήματα, νέου είδους αντιφάσεις και πιο περίπλοκες αντιθέσεις. Απόδειξις, η κρίσις της καταναλωτικής κοινωνίας.

Όμως, η κρίσις αυτή δεν έχει καμμιά σχέσι με την κρίσι του καπιταλισμού που προφήτευσε ο μαρξισμός. Ο κόσμος μας εξελίχθηκε προς τελείως διαφορετικές κατευθύνσεις από εκείνες που πρόβλεψαν οι μαρξισταί. Η σημερινή πραγματικότητα της Δύσεως είναι άσχετη προς τα μαρξιστικολενινιστικά δόγματα, που δεν βοηθούν καθόλου ούτε στην κατανόηση ούτε στην επίλυση των σύγχρονων προβλημάτων. Τα δόγματα έμειναν ακίνητα, ενώ η ζωή εξελίχθηκε με ρυθμούς ιλλιγιώδεις. Και τώρα, κινείται με ακόμη πιο γρήγορους ρυθμούς, προς μια Νέα Κοινωνία: την μεταβιομηχανική".  

Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΙΔΑΝΙΚΩΝ   

Παραθέτοντας τον Σαΐρεν Κίργκεργκααρντ, ο Γεώργιος Γεωργαλάς, μιλά για την "εκδίκηση των ιδανικών": 

"Ο μεταπολεμικός άνθρωπος της Δύσεως θέλησε να αποκτήση όσον το δυνατόν περισσότερα υλικά αγαθά. Το πέτυχε. Κατέβαλε όμως ένα αντίτιμο που αποδείχθηκε εξαιρετικά βαρύ. Παραμέρισε τις μεταφυσικές του αγωνίες. Ξέχασε τα ιδανικά του. Περιγέλασε την ηθική. Λησμόνησε το πνεύμα. 

Έθεσε στο περιθώριο τις ηθικές και υποτίμησε τις πνευματικές αξίες. Έτσι, κατέκτησε βέβαια στο τέλος την ευημερία, περιεβλήθη από άφθονα υλικά αγαθά, αλλά αισθάνθηκε μόνος. Ζη σήμερα σε μια ηθική έρημο, την οποία ο ίδιος δημιούργησε. Με το αδίστακτο τρόπο που ενήργησε, με τον καταναλωτικό υλισμό του, έχασε την συνέπεια με την προηγούμενη ζωή του. Έσπασε τον ειρμό με την παράδοσι, που είναι το σωτήριο έρμα για τον άνθρωπο. Παραμέρισε την θρησκεία, την οικογένεια, την πατρίδα.

Έτσι έμεινε μετέωρος, μέσα σ' ένα χάος μηδενισμού. Ο άνθρωπος της σύγχρονης δυτικής καταναλωτικής κοινωνίας έχει αυτοκίνητο και σύγχρονο διαμέρισμα, πηγαίνει ταξίδια στο εξωτερικό, έχει τηλεόρασι και τηλέφωνο, διαθέτει περίπου τα πάντα, αλλά αισθάνεται απελπισία και μοναξιά. Μέσα στις ανώνυμες μάζες των μεγαλουπόλεων είναι ένας αριθμός. Τον περιβάλλει ένας λαβύρινθος από ατσάλι, μπετόν αρμέ, γυαλί και πουθενά δεν βρίσκει τον μίτο της Αριάδνης. Ο άνθρωπος της καταναλωτικής κοινωνίας, είναι ένα ον χωρίς ιδανικά, χωρίς μεταφυσικές ανησυχίες, χωρίς ηθικό υπόβαθρο. Έπαψε να είναι ηθικό και πνευματικό ον".

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ (με στοιχεία από την wikipedia)

Ο Γεώργιος Γεωργαλάς γεννήθηκε στο Κάιρο, το 1928. Το 1947 αποφοίτησε από την Αμπέτειο Σχολή του Καΐρου και εγγράφηκε στη Νομική Σχολή Αθηνών. Ήταν κομμουνιστής από τα 15 του. Κατά τη διάρκεια του συμμοριτοπόλεμου κατέφυγε στο Παρίσι το 1948 κι από εκεί στην Ουγγαρία, όπου μεταξύ άλλων εργάστηκε σε τάγμα εργασίας και ως δάσκαλος και δημοσιογράφος. Διετέλεσε εκφωνητής της Ελληνικής Εκπομπής του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Βουδαπέστης και ανταποκριτής του Ουγγρικού Πρακτορείου Ειδήσεων στην Αίγυπτο κατά τη διάρκεια του πολέμου με το Ισραήλ, την Αγγλία και τη Γαλλία. Το 1951 αποσπάσθηκε στον τομέα της Προπαγάνδας. Λόγω της σοβιετικής επέμβασης στην Ουγγαρία τον Οκτώβριο του 1956, έφυγε συνοδεύοντας τον Χρουτσώφ στην Αίγυπτο, όπου ζήτησε πολιτικό άσυλο στην αμερικανική πρεσβεία. Από εκεί επέστρεψε στην Ελλάδα, φυλακίσθηκε για κάποιο διάστημα, τυπικώς δικάσθηκε και αθωώθηκε. Από το 1958 έως το 1970 ήταν ειδικός συνεργάτης των Ενόπλων Δυνάμεων σε θέματα ψυχολογικού πολέμου και ιδεολογικής προπαγάνδας. Ανήκε στο 7ο Γραφείο/Γ.Ε.Σ. υπό τον ταξίαρχο Μητρέλλη. Ο Γεωργαλάς δίδασκε ταυτόχρονα σοβιετολογία σε σχολές αξιωματικών & διαφώτισης κλπ. Το 1970 "διορίστηκε" από τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ, ήταν ο πρώτος κυβερνητικός εκπρόσωπος και συγκρότησε την Γενική Γραμματεία Τύπου και Πληροφοριών. Το 1971 ο Παπαδόπουλος, τον "απομάκρυνε", "διορίζοντάς" τον υφυπουργό - Γενικό Διοικητή Κρήτης, ενώ το 1973 τον επανέφερε στο περιβάλλον του, προκειμένου να οργανώσει την προπαγάνδα υπέρ του δημοψηφίσματος που σχεδιαζόταν. Μετά την επικράτηση του Ιωαννίδη, ο Γεώργιος Γεωργαλάς απομακρύνθηκε.

Νίκος Χιδίρογλου