Από το τείχος του Βερολίνου στο τείχος που χωρίζει την Κύπρο στα δύο

51 χρόνια από το χτίσιμο 

του Τείχους του Βερολίνου

Στις 13 Αυγούστου 1961 άρχισε να χτίζεται το Τείχος του Βερολίνου. Αρχικά με τη μορφή συρματοπλέγματος και μερικές εβδομάδες αργότερα με τη μορφή χαμηλού πλινθόκτιστου τείχους.

Τον Ιούνιο του 1962 δημιουργήθηκε εσωτερικά του τείχους η επονομοζόμενη "ζώνη Θανάτου" μήκους περίπου 100 μέτρων εντός της οποίας κατεδαφίστηκαν όλα τα σπίτια για να γίνει πιο εύκολη η φύλαξη των συνόρων μιας και τους πρώτους μήνες ανατολικογερμανοί διέφευγαν μέσα από παράθυρα και πόρτες σπιτιών που ήταν ακριβώς πάνω στο αρχικό τείχος. Σταδιακά η ζώνη "εξευγενίστηκε" και "διακοσμήθηκε" με όλα τα αποτρεπτικά μέσα διαφυγής (τείχος από συρματόπλεγμα, πύργους ελέγχου, εμπόδια για αυτοκίνητα, τάφρους κ.λπ) με γνωστότερο το επονομαζόμενο στη Δ. Γερμανία "γρασίδι του Στάλιν", μια ζώνη μερικών μέτρων γεμάτη με όρθια καρφιά 16cm που θα εμπόδιζε τους πεζούς να φτάσουν στον τελευταίο τείχο.

Την τελική του μορφή (τον κλασικό τοίχο που βλέπουμε στην ΤιΒι) την πήρε το "Τείχος" στα τέλη της δεκαετίας του '70 με τον τελευταίο τοίχο να αποτελείται από πλάκες ύψους 3,6m μέτρων. Να σημειώσουμε ότι αν διαστήματα αυτός ο τελευταίος είχε πόρτες προς τη Δύση (που άνοιγαν από 2 στρατιώτες μαζί) ώστε να ελέγχεται η κατάστασή του από την πλευρά της Δύσης μιας και τα σύνορα Α. και Δ. Γερμανία ήταν περίπου 2 μέτρα μετά τον τελευταίο τοίχο.

Η κατασκευή του "Τείχους" το 1961 κρίθηκε επιβεβλημένη από το καθεστώς της Α. Γερμανίας καθώς τα προηγούμενα 15 χρόνια από τη λήξη του Β' ΠΠ είχαν φύγει προς την Δ. Γερμανία 3,5 εκ. ανατολικογερμανοί.

Το μήκος του ήταν 155 χλμ. και από το 1961 μέχρι το 1989 σκοτώθηκαν τουλάχιστον 136 άνθρωποι στην προσπάθειά τους να διαφύγουν στη Δύση. Ο τελευταίος νεκρός ήταν τον Φεβρουάριο του 1989.

Σήμερα θα λέγαμε ότι τα σύνορα μεταλλάχτηκαν μεταξύ των εθνών-κρατών χωρίς να

χάσουν τη σημασία τους.  Η ψηφιακή επανάσταση και η κινητικότητα εντός της ΕΕ

δικαιολογούσαν ευρύτερη διάδοση της διπλής υπηκοότητας των πολιτών  (εθνική και

ευρωπαϊκή), η οποία δεν προχώρησε καθώς μόνο μία μεταρρυθμιστική Συνθήκη θα μπορούσε να καθιερώσει τη διπλή υπηκοότητα, που όμως δεν έγινε. Οι εξελίξεις καθιέρωσαν τη δέσμη μέτρων ασφαλείας για την προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ,  μετάλλαξαν την ακαμψία της Ευρώπης-φρουρίου και σηματοδότησαν μια διαδικασία διαμόρφωσης κρατικής οντότητας.  Το κοινό νόμισμα μαζί με τις συνθήκες για την κατάργηση των εσωτερικών συνόρων και την ενίσχυση των εξωτερικών της ΕΕ επαναφέρουν τη διαδικασία εγκαθίδρυσης μιας οντότητας ανάλογης με το έθνος-κράτος σε επίπεδο ευρωπαϊκό.

Έτσι τα σύνορα καταργήθηκαν μόνο στο οικονομικό πεδίο,  ενώ επανιεραρχήθηκαν

ιδιαίτερα μετά τη Συμφωνία Schengen και μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου και την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ.

Βέβαια μπορεί τα σύνορα να παρέμειναν αλλά είναι διαφοροποιημένα.  Το κράτος

παραμένει ο κύριος φορέας άσκησης πολιτικής για τα σύνορα, όπως και για τα περισσότερα άλλα ζητήματα,  ενώ τα σύνορα εμμένουν.  Μάλιστα με την Συνταγματική και τη Μεταρρυθμιστική Συνθήκη το Μάιο του 2005  έχουν επιβεβαιωθεί τα σύνορα των εθνών-κρατών.  

Το 2007  η Συνταγματική Συνθήκη μετασχηματίζεται σε Μεταρρυθμιστική και ξεκινάει ένας νέος κύκλος επαναδιαπραγμάτευσης που ολοκληρώθηκε στη Λισαβόνα για να

επικυρωθεί από τα κράτη-μέλη το 2008.  Είναι γεγονός όμως ότι δεν έχουν αναπτυχθεί

επαρκώς πολιτικές για τους πληθυσμούς ή τους φορείς ή τις επιχειρήσεις που διαβαίνουν τα σύνορα και για διασυνοριακές συνεργασίες επιχειρηματιών. 

Έτσι οι συνθήκες αλλά και τα όργανα της Ε.Ε.  ασχολούνται με ζητήματα λαθρομετανάστευσης και παράνομων δραστηριοτήτων κατά μήκος των συνόρων και μεταξύ των κρατών.

Ως Έλληνες και ως Ευρωπαίοι πρέπει να φωνάξουμε: 'Γκρεμίστε και το τελευταίο τείχος, αυτό που χωρίζει την Κύπρο στα δύο, δεν μπορεί να υπάρχει μία Ευρώπη με τείχη και με στρατεύματα κατοχής».

«Η Ευρώπη της Ελευθερίας, η Ενωμένη Ευρώπη δεν σηκώνει ούτε τείχη, ούτε στρατεύματα κατοχής» , «αυτή την Ευρώπη επιθυμούμε και αποτελεί όχι μόνο πρόθεσή μας, αλλά και δέσμευσή μας να παλέψουμε γι' αυτήν την Ευρώπη και γι' αυτήν την Κύπρο, που οραματιζόμαστε».

Η πτώση του Τείχους του Βερολίνου συμβολίζει την πτώση των απολυταρχισμών, των αυταρχισμών, των ιδεοληψιών και των προκαταλήψεων, ενώ αυτές οι ηρωικές πράξεις και ηρωικές στιγμές δείχνουν «το διακύβευμα της Δημοκρατίας, το οποίο είναι να γκρεμίζουμε καθημερινά τα τείχη, που κρατούν μακριά από την πολιτική τον πολίτη και δεν τον βάζουν στο επίκεντρο της πολιτικής».