ΣΑΡΑΚΟΣΤH ΤΟ ΝOΗΜΑ ΤΗΣ ΝΗΣΤΕIΑΣ

Aρχίζει η περίοδος της Μεγάλης Τεσσα­ρακοστής, η οποία διαρκεί από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι και την Παρασκευή πριν από το Σάββατο του Λα­ζάρου. Ονομάζεται «Μεγάλη» όχι λόγω της μεγάλης της διάρκειας, αλλά για να τονιστεί η σημασία της στην προετοι­μασία μας για την Μεγάλη Εβδομάδα και τη συμμετοχή μας στα πάθη και την Ανάσταση του Χριστού. Είναι ένα πνευμα­τικό ταξίδι με προορισμό την «εορτή των εορτών», την Λα­μπρή. Αρχικά, το νόημά της εκτός από αυτήν την πνευματι­κή εγρήγορση, ήταν ταυτισμένο με την προετοιμασία των κα­τηχουμένων για το βάπτισμά τους κατά τη νύκτα του Μ. Σαββάτου, στην πασχαλινή Θεία Λειτουργία.

Η λέξη νηστεία προέρχεται από το αρνητικό «νη» και το «εσθίω» και σημαίνει απέχω από την τροφή. Όταν νηστεύου­με όμως, δεν σημαίνει μόνο ότι απέχουμε από κάποιες τρο­φές. Το σημαντικότερο μέρος της νηστείας είναι το πνευμα­τικό. Ο Μέγας Βασίλειος διδάσκει: «Μην περιορίζεις όμως το καλό της νηστείας μόνο στην αποχή από το φαγητό. Για­τί πραγματική νηστεία είναι μόνο να μην κάνεις τίποτε άδικο. Να λύνεις κάθε δεσμό αδικίας. Συγχώρησε τον πλησίον σου για το κακό που σου έκανε και ξέχασε αυτά πού σου χρω­στάει. Κρέας δεν τρως αλλά κατασπαράζεις τον αδελφό σου. Μολονότι εγκρατεύεσαι στο κρασί δεν εγκρατεύεσαι στις κακολογίες».

Στόχος μας είναι να βελτιωθούμε ως άνθρωποι, να καθα­ρίσουμε την ψυχή μας από τα πάθη, να ενισχυθούμε στον αγώνα για την απόκτηση της αρετής. Ιδιαίτερα σημαντική εί­ναι η τήρηση της νηστείας στην εποχή μας που χαρακτηρί­ζεται από την ασυδοσία, τον καταναλωτισμό, την γαστριμαρ­γία, την φιληδονία, πάθη που αποχαυνώνουν τον σύγχρονο άνθρωπο. Φυσικά η λήψη τροφής δεν είναι αμαρτία. Πρόκει­ται για εκούσια στέρηση που απαιτεί ψυχικό σθένος, ισχυρή θέληση και αγωνιστική διάθεση. Άλλωστε, έχει αποδειχθεί με επιστημονικές μελέτες, ότι η νηστεία με τρόπο που περιλαμ­βάνει βασικά στοιχεία της ελληνικής μεσογειακής διατροφής, μπορεί να λύσει πολλά προβλήματα υγείας. Όμως η Εκκλη­σία δίνει στη νηστεία θεολογικό νόημα. Δεν πρόκειται μόνο για την υγεία του σώματος αλλά κυρίως για την υγεία της ψυ­χής. Η νηστεία, για τους ορθόδοξους χριστιανούς, μας ελευ­θερώνει από την ολοκληρωτική εξάρτηση από την τροφή, την ύλη και την αμαρτία. Η αληθινή νηστεία συνοδεύεται α­πό την αγάπη για τους συνανθρώπους μας και την ελεημο­σύνη. Η διατροφή μας γίνεται πιο απλή και τα χρήματα που εξοικονομούμε τα προσφέρουμε στους φτωχούς.

Η περίοδος της Μεγάλης Σαρακοστής είναι περίοδος μετανοίας και πνευματικού αγώνα. Καταβάλλεται μια προ­σπάθεια να ασχοληθούμε με τον εαυτό μας περισσότερο πνευματικά και όχι εγωιστικά. Είναι περίοδος περισυλλογής, αυτοσυγκέντρωσης και αυτοελέγχου. Είναι μια πορεία, ένας τρόπος που οδηγεί στην αυτοπειθαρχία και, με την βοήθεια της προσευχής, σε ψυχική αφύπνιση. Όλες οι ακολουθίες της Εκκλησίας μας προσπαθούν να μας εντάξουν σ’ αυτό το κλίμα της μετάνοιας και του πνευματικού αγώνα. Ταυτό­χρονα είναι περίοδος «χαρμολύπης» όπως λένε οι πατέρες της Εκκλησίας. «Είναι η χαρά της Λαμπρής, είναι η είσοδος στη δόξα της Βασιλείας. Είναι αυτό το όραμα, η πρόγευση του Πάσχα που κάνει τη λύπη της Μεγάλης Σαρακοστής χα­ρά, φως, και την δική μας προσπάθεια μια πνευματική άνοι­ξη», όπως λέει ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν.

Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι μια ευκαιρία εσωτερικής ανα­ζήτησης, εμβάθυνσης και αλλαγής. Για να αλλάξουμε τις εξωτερικές συνθήκες, για να πετύχουμε το καλύτερο για τους γύρω μας και την πατρίδα μας, πρέπει η αλλαγή να   ξε­κινήσει από μέσα μας. Μεταμορφώνοντας κανείς τον εαυτό του προς το καλύτερο, μπορεί να ξεκινήσει για να αλλάξει τον κόσμο.

Ας προετοιμαστούμε, λοιπόν, και εμείς σωματικά και πνευματικά, ώστε να υποδεχτούμε την Ανάσταση του Χρι­στού. «Νηστεύσωμεν νηστεία δεκτήν, ευάρεστον τω Κυρίω, αληθής νηστεία, η των κακών αλλοτρίωσις, εγκράτεια γλώσ- σης, θυμού αποχή, επιθυμιών χωρισμός, καταλαλιάς, ψεύ­δους και επιορκίας. Η τούτων ένδεια, νηστεία εστίν αληθής και ευπρόσδεκτος».

Ιουστίνη Μ.