Η γένεση του Μακεδονικού από την Κομμουνιστική Διεθνή. Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΚΟΥΒΑΡΙΟΥ

Τον Ιανουάριο του 1920 συνήλθε στη Σόφια η 1η Συνδιάσκεψη των βαλκανικών κομμουνιστικών κομμάτων στην οποία το Σ.Ε.Κ.Ε.(Κ) αντιπροσωπεύτηκε από τον Δ. Λιγδόπουλο.

Η συνδιάσκεψη αποφάσισε κατ' αρχάς τη μετονομασία της Βαλκανικής Σοσιαλιστικής Ομοσπονδίας σε Βαλκανική Κομμουνιστική Ομοσπονδία (Β.Κ.Ο.) κι έθεσε επίσης ως σκοπό της μία «προλεταριακή επανάσταση» σε όλα τα βαλκανικά κράτη. 

Σύμφωνα με το σχέδιο που εκπονήθηκε εκεί, τα κράτη αυτά θα έπρεπε στη συνέχεια να συγχωνευθούν και να σχηματίσουν μία «Βαλκανική Σοβιετική Κομμουνιστική Ομοσπονδία». 

Η όλη κίνηση τελούσε υπό την καθοδήγηση της Κ.Δ., η οποία διόρισε δύο στελέχη της, τον Κ. Ρακόβσκυ και Ντ. Μανουίλσκι ως «ινστρούχτορές» της. Πυρήνας της Β.Κ.Ο. ήταν το Κομμουνιστικό Κόμμα Βουλγαρίας που δεν ήταν μόνο το καλύτερα οργανωμένο Κ.Κ. στα Βαλκάνια, αλλά διέθετε και αναγνωρισμένους από το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα ηγέτες, τους Β. Κολάροφ, Κ. Καμπατίεφ και Γκ. Δημητρώφ. 

Σε μία από τις πρώτες προκηρύξεις της Β.Κ.Ο, μόλις τον Αύγουστο του 1920, αναφέρεται το «Μακεδόνικο» ως θέμα 

καταπίεσης των εθνικών μειονοτήτων στις εκτός Βουλγαρίας περιοχές της Μακεδονίας. 

Τον Ιούνιο όμως του 1921, ο Β. Κολάροφ αντιπρόσωπος του Κ.Κ. Βουλγαρίας στο 3° Συνέδριο της Κ.Δ. στη Μόσχα, έθεσε στον αντιπρόσωπο του Σ.Ε.Κ.Ε.(Κ), Γ. Γεωργιάδη, το ζήτημα της αυτονόμησης της Μακεδονίας, σύμφωνα με τον κύριο σκοπό της Β.Κ.Ο. για «προλεταριακή επανάσταση» στα Βαλκάνια. 

Ο Γ. Γεωργιάδης, που ήταν σοσιαλιστής και όχι μπολσεβίκος, απέρριψε την πρόταση του Β. Κολάροφ και ανέφερε στον Λένιν τις ολέθριες συνέπειες που θα είχε η ανακίνηση του «Μακεδόνικου» για το Σ.Ε.Κ.Ε.(Κ). Επειδή όμως κατάλαβε από τις επαφές του ότι το ζήτημα της αυτονόμησης της Μακεδονίας είχε ήδη αποφασισθεί από την ηγεσία του Κομμουνιστικού Κινήματος, μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα αποχώρησε από το Κόμμα. 

Ως ιδιαίτερο θέμα, το «Μακεδονικό» παρουσιάστηκε στην ημερήσια διάταξη της 4ης Συνδιάσκεψης της Β.Κ.Ο. τον Ιούνιο του 1922 στη Σόφια, όπου ο αντιπρόσωπος του Κ.Κ. Βουλγαρίας Καμπατίεφ υποστήριξε ότι τα Κ.Κ. όφειλαν να στηρίξουν δραστήρια τον αγώνα των εθνικών μειονοτήτων για απελευθέρωση.

Με την εισήγηση του Καμπατίεφ, όπως ήταν φυσικό, συμφώνησε ο εκπρόσωπος της Κ.Δ., διαφώνησε όμως ο εκπρόσωπος του Κ.Κ. Γιουγκοσλαβίας Πιγιάντε με τις απόψεις του οποίου συντάχθηκε και ο εκπρόσωπος του Σ.Ε.Κ.Ε.(Κ) Γιάννης Πετσόπουλος. 

Για την εξυπηρέτηση της προσπάθειας δημιουργίας ανεξάρτητης Μακεδονίας, το 4° Συνέδριο της Κ.Δ. που συνήλθε στη Μόσχα τον Νοέμβριο του 1922, δηλαδή μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, έλαβε απόφαση εναντίον της εγκατάστασης Μικρασιατών προσφύγων στα εδάφη της Ελληνικής Μακεδονίας και της δυτικής Θράκης, προκειμένου ν' αποφευχθεί η αύξηση του Ελληνικού στοιχείου σ' εκείνες τις περιοχές. 

Στην απόφαση μάλιστα της 5ης Συνδιάσκεψης της Β.Κ.Ο., που συνήλθε στη Μόσχα αμέσως μετά τη λήξη του 4ου Συνεδρίου της Κ.Δ., αναφέρθηκε για πρώτη φορά ότι στο πλαίσιο της μελλοντικής Βαλκανικής Σοβιετικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας θα ενταχθούν, ως αυτόνομες δημοκρατίες, η Μακεδονία και η Θράκη.

Στα τέλη του 1922, η Κ.Δ. έθεσε σε προτεραιότητα την κομμουνιστική επανάσταση στα Βαλκάνια μετά τη διάψευση της πρόβλεψης του Λένιν για επικράτηση του παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος στην κεντρική κυρίως Ευρώπη (Γερμανία, Ουγγαρία κ.λπ.) ως συνέπεια της επαναστατικής κρίσης που θα δημιουργούνταν μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. 

Η περιοχή των Βαλκανίων κρίθηκε ότι πληρούσε τις προϋποθέσεις λόγω, κυρίως, της τεταμένης κατάστασης που επικρατούσε στην περιοχή ύστερα από τις πολυετείς ενδοβαλκανικές συγκρούσεις• ταυτόχρονα, οι έντονες ενδοφυλετικές διαφορές αποτελούσαν πρόσφορο κλίμα υποκίνησης εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων. 

Η επαναστατική προσπάθεια της Κ.Δ. στα Βαλκάνια συνέπεσε με την έντονη εθνικιστική και αναθεωρητική πολιτική της Βουλγαρίας που είχε ως στόχο της την ανατροπή του πάγιου, μετά τις συνθήκες ειρήνης των βαλκανικών και του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, συνοριακού καθεστώτος. Στις αρχές του 1923 η κυβέρνηση του αγροτιστή Σταμπολίσκι, υπό το καθεστώς του οποίου το Κ.Κ. Βουλγαρίας απολάμβανε ελευθερία κινήσεων, ήρθε σε ανοιχτή σύγκρουση με τις εθνικιστικές «μακεδονικές» οργανώσεις της χώρας του.

Ως αποτέλεσμα της ρήξης αυτής, οι δυναμικές «μακεδονικές» οργανώσεις υποστήριξαν ανοιχτά το εθνικιστικό πραξικόπημα του Τσαγκόφ, τον Ιούνιο του 1923, το οποίο οδήγησε στην ανατροπή της κυβέρνησης και στο φόνο του ίδιου του Σταμπολίσκι.

Με την διαρκή υποστήριξη τους, ο Τσαγκόφ συνέτριψε και την εξέγερση του Βουλγαρικού κομμουνιστικού κόμματος τον Οκτώβριο του 1923, με αποτέλεσμα οι ηγέτες του τελευταίου να διαφύγουν στη Σοβιετική Ρωσία και η έδρα της Β.Κ.Ο. να μεταφερθεί στη Βιέννη. 

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΥΒΑΡΙΟΥ 

ΠΟΙΟΙ ΤΟ ΚΡΑΤΟΥΝ ΣΗΜΕΡΑ;