ΙΟΥΛΙΟΣ 1909: ΙΔΡΥΕΤΑΙ Η ΦΕΝΤΕΡΑΣΙΟΝ, ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΚΚΕ

Στην αυγή του 20ου αιώνος, σχηματίσθηκαν στην Ελλάδα οι πρώτες σοσιαλιστικές ομάδες. Τέτοιες ομάδες σχηματίσθηκαν στην Αθήνα, στον Βόλο και στην Θεσσαλονίκη. 

Ωστόσο, οι οργανώσεις σε Αθήνα και Βόλο ήταν στην ουσία ολιγομελείς παρέες διανοουμένων, και παρέμειναν τέτοιες καθώς δεν κατάφεραν να «ανοιχθούν» στην κοινωνία και να προσελκύσουν τις λαϊκές μάζες. 

Μόνο οι εν Θεσσαλονίκη σοσιαλιστικές οργανώσεις ήσαν άξιες λόγου, λόγω της εκεί παρουσίας περί των 80.000 Εβραίων, οι οποίοι Εβραίοι ήταν διεθνώς η «μαγιά» της ανατροπής.

Στην υπό οθωμανική κατοχή Θεσσαλονίκη, οι πρώτοι σοσιαλιστές ήσαν Εβραίοι -κυρίως- από την Βουλγαρία, με πρωτοστατούντα τον Αβραάμ Μπεναρόγια, γεννηθέντα το 1887 στην Βουλγαρία και μετέπειτα διδάσκαλο της βουλγαρικής γλώσσης στο εβραϊκό σχολείο της Φιλιππουπόλεως (Πλόβντιβ). 

Ο Μπεναρόγια μυήθηκε στον μαρξισμό το 1907 κι έναν χρόνο αργότερα συνέγραψε το βιβλίο «Το εβραϊκό ζήτημα και η σοσιαλδημοκρατία» (την εποχή εκείνη ακόμα και το κόμμα του Λένιν λεγόταν «σοσιαλδημοκρατικό» κι όχι «κομμουνιστικό»), εις το οποίο εξηγούσε την ανάγκη στρατεύσεως των όπου γης Εβραίων στα «σοσιαλδημοκρατικά» (μαρξιστικά) κόμματα. 

Οι διεθνείς δυνάμεις που κατηύθυναν τα μαρξιστικά κινήματα ξεχώρισαν τον Εβραίο αυτό διδάσκαλο και το 1908 τον έστειλαν στην Θεσσαλονίκη για να οργανώσει την κατάσταση. 

Μέχρι τότε, οι οργανωμένοι μαρξιστές της πόλεως (άπαντες Εβραίοι…) ήταν διασπασμένοι σε μικρές γκρούπες, με πρόσχημα ιδεολογικές διαφορές, αλλά στην πραγματικότητα εξαιτίας της ελλείψεως συντονισμού και ενός ικανού ηγέτη. Αυτόν τον ρόλο κλήθηκε να παίξει ο Μπεναρόγια.

Μετά τον ερχομό του στην πόλη, συνεργάστηκε με τον ομόφυλό του Ιωσήφ Νεχαμά ιδρύοντας μια λέσχη με σκοπό «τη διάδοση των σοσιαλιστικών ιδεών μέσα στους ισραηλιτικής εθνότητας εργάτες της Θεσσαλονίκης». 

Τον Απρίλιο του 1909 αποφασίστηκε η μετατροπή της λέσχης σε πολιτική οργάνωση, κι έλαβε το όνομα «Εργατικός Σύνδεσμος Θεσσαλονίκης». Και την 24η Ιουλίου 1909, (διόλου τυχαία, την επομένη του εορτασμού της πρώτης επετείου της επαναστάσεως των Νεοτούρκων) η κίνηση μετονομάστηκε σε «Σοσιαλιστική Εργατική Ομοσπονδία Θεσσαλονίκης (Φεντερασιόν)».

Ιδού οι συνιδρυταί της, τα ονόματα των οποίων αναγράφονται στην αίτηση αναγνωρίσεως που υπέβαλλαν στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης:

Ζακ Αμαρίου

Α. Αρδίτι

Σ. Γκικόπουλος

Μ. Καράσσο

Σ. Κουένκα

Χ. Μπενρουμπί

Χ. Χαουέλ

Αργότερα, ιδρύθηκε η νεολαιίστικη οργάνωση της Φεντερασιόν, η «Σοσιαλιστική Νεολαία. Ιδού οι ιδρυταί της:

Μεντές Μπενατόν

Αβράμ Κουένκα

Χαίμ Χαουέλ

Αβράμ Μενασέ

Μωής Σαδικάριο

Σιαλόμ Νισίμ

Ισάκ Σερρέρο

Η πρώτη κίνηση της Φεντερασιόν, ήταν η έκδοση μιας εβδομαδιαίας εφημερίδος, υπό τον τίτλο «Εφημερίς του Εργάτου», σε τέσσερις γλώσσες: εβραϊκά, ελληνικά, τουρκικά και βουλγαρικά. 

Αργότερα, η εφημερίς άλλαξε τον τίτλο της σε «Εργατική Αλληλεγγύη» (με τον ίδιο τίτλο κυκλοφορεί σήμερα η εφημερίδα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ…) και τελικώς σε «Αβάντι», με εκδότη τον (Εβραίο) Αλμπέρτο Αρδίττι. 

Από τις νεώτερες εκδόσεις απαλείφθησαν οι άλλες γλώσσες κι έμειναν μόνον τα εβραϊκά, προφανώς επειδή δεν είχαν μη Εβραίους αναγνώστας…

Όταν η Θεσσαλονίκη απελευθερώθηκε από τον Κωνσταντίνο τον Στρατηλάτη, στην Ελλάδα, η Φεντερασιόν αντέδρασε σθεναρά και υιοθέτησε το σύνθημα περί αυτόνομης Μακεδονίας (αργότερα προσετέθη και η Θράκη…).

Στις εκλογές του 1915, η Φεντερασιόν εισήλθε στην βουλή με δύο βουλευτάς, τον Εβραίο Αλμπέρτο Κουριέλ και τον Έλληνα Αριστοτέλη Σίδερι, με ψήφους από τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης. 

Ο Μπεναρόγια απουσίαζε από την ενεργό δράση, διότι είχε εξοριστεί στην Νάξο, από το 1914. Αφέθη ελεύθερος το 1917 και έναν χρόνο αργότερα πρωτοστάτησε στην δημιουργία του πανελλαδικού βεληνεκούς ΣΕΚΕ (Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδος), το οποίο προσεχώρησε στην «λενινιστική» Γ΄ Διεθνή, γινόμενο όργανο των σιωνιστών της Μόσχας. 

Το 1920, το κόμμα προσέθεσε την λέξη «Κομμουνιστικό» στον τίτλο του (ΣΕΚΚΕ) και τέλος το 1924 μετονομάσθηκε σε ΚΚΕ.

Μόλις οργάνωσε την κατάσταση, ο ιδρυτής του ΚΚΕ, Αβραάμ Μπεναρόγια, ολοκλήρωσε την αποστολή που του είχε ανατεθεί και απεσύρθη από την ενεργό δράση (ομοίως απεσύρθησαν και οι υπόλοιποι Εβραίοι από την πρώτη σειρά του έπρεπε να απευθυνθεί στις ελληνικές πλατιές λαϊκές μάζες και πανελλαδικό κόμμα με αρχηγό έναν αλλοεθνή, αλλόφυλο και αλλόθρησκο δεν είχε καμιά τύχη. 

Ο Στάλιν του ανέθεσε την διεύθυνση του Γραφείου της Σοβιετικής Εμπορικής Ατμοπλοΐας στην Ελλάδα. Επέζησε του Β΄ Π.Π., μετανάστευσε στο Ισραήλ, όπου και απέθανε το 1979.

Γ. Δημητρακόπουλος, 

Συνταξιούχος Εκπαιδευτικός