Η Ιστορία μας προειδοποιεί...

Η Χαβάη, η γενέτειρα του Μπαράκ Ομπάμα, είναι ένα νησιωτικό σύμπλεγμα στον ειρηνικό ωκεανό και ανήκει στην ήπειρο της Ωκεανίας. Οι κάτοικοί του ήταν Πολυνήσιοι. Πιθανολογείται ότι τις νήσους τους ανακάλυψαν πρώτοι οι Ισπανοί του Κορτές αλλά αυτό δεν έχει εξακριβωθεί ιστορικά. 

Η πρώτη εξακριβωμένη ανακάλυψη από δυτικούς συνέβη το 1778 με τον εξερευνητή Ιάκωβο Κουκ. Αποτελείται από 137 νησιά εκ των οποίων 8 θεωρούνται τα κύρια και κατοικούνται. Εκείνη την εποχή κατοικούνταν από 300.000 ανθρώπους.

Η κοινωνία των νησιών αυτών οργανώθηκε σε βασίλειο το 1810 με βασιλιά τον Καμεχαμέχα τον 1ο, ο οποίος ένωσε όλα τα νησιά του αρχιπελάγους σε κράτος και το οποίο αναγνωρίστηκε από την διεθνή κοινότητα.

Σύντομα έγινε αντιληπτή η στρατηγική θέση της νήσου από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις και τις Η.Π.Α. Κάποιες εμφύλιες διαμάχες στην Χαβάη έδωσαν το πρόσχημα της αποστολής στρατιωτικών δυνάμεων για την ειρήνευση. Εν τω μεταξύ το βασίλειο γέμισε με εμπόρους, αλιείς, μικροπραγματευτάδες, ακόμα και αγρότες, όλοι αλλοδαποί. Οι αλιείς ασχολούνταν με την φαλαινοθηρία, καθιστώντας την Χαβάη κέντρο της φαλαινοθηρίας στον ειρηνικό ωκεανό. 

Οι αγρότες ήρθαν ως επενδυτές αμερικάνικων εταιρειών με φυτείες μπανάνας. Μαζί τους εγκαταστάθηκαν επιστήμονες και τεχνίτες. Οι ανωτέρω εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Χαβάη. Έκαναν οικογένειες, απέκτησαν παιδιά. Από το 1850 περίπου, τα παιδιά τους απαιτούσαν πολιτικά δικαιώματα. Ήθελαν να αποφασίζουν αυτοί για τους Χαβανέζους. Σιγά σιγά διέδωσαν τον πολιτισμό τους, την θρησκεία, τις κοινωνικές τους αξίες. Πίεσαν μάλιστα τις αρχές του τόπου και απαγορεύτηκε η θρησκεία των ιθαγενών το 1819.

Με αφορμή το γεγονός ότι ο βασιλιάς πέθανε το 1872 χωρίς να αφήσει διάδοχο, άρχισαν αναταραχές με πρωτεργάτες τους αλλοδαπούς και υποδαυλιζόμενες από τις ξένες δυνάμεις, ιδίως τις Η.Π.Α. Ο νέος βασιληάς κάτω από τις συνεχείς πιέσεις των αλλοδαπών της χώρας και των ξένων δυνάμεων ψήφισε νόμο στα 1887 όπου έδινε ιθαγένεια και άρα πολιτικά δικαιώματα, δικαίωμα ψήφου κ.τ.λ. σε όλους τους αλλοδαπούς, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν με υψηλά εισοδήματα. Έχοντας αυτό ως δεδομένο απαγόρεψαν το δικαίωμα ψήφου στα χαμηλά εισοδήματα τα οποία κατείχαν ιδίως οι γηγενείς κάτοικοι. Αποτέλεσμα ήταν να αποκλειστεί το μεγαλύτερο ποσοστό των Χαβανέζων ενώ αντίθετα συμμετείχε στις εκλογές η πλειοψηφία των επήλυδων.Το τέλος ήταν κοντά.

Κατανοώντας το μεγάλο ιστορικό λάθος που οδηγούσε στην εξαφάνιση του λαού, του κράτους και του έθνους τους, η βασίλισσα Λιλιουκαλανί το 1893, δύο χρόνια μετά την ενθρόνισή της, απεφάσισε να αλλάξει το σύνταγμα και να αφαιρέσει τα πολιτικά δικαιώματα των εισβολέων. Δεν κινδύνευαν οι αλλογενείς Χαβανέζοι, απλά τα πολιτικά δικαιώματα θα επανέρχοταν στους ντόπιους κατοίκους. 

Οι Αμερικανοί, αυτός ο δημοκρατικός λαός, δημιούργησαν μία «επιτροπή ασφαλείας για την προστασία των Αμερικανών Πολιτών»! Ταυτόχρονα εισέβαλαν στρατιωτικά στην πρωτεύουσα του κράτους την Χονολουλού , απεβίβασαν ναυτικά αποσπάσματα και τελικά την κατέλαβαν. Η κυβέρνηση και η βασίλισσα εκδιώχθηκαν και οι Η.Π.Α. επέβαλλαν την δική τους κυβέρνηση, μία ξενοκίνητη δικτατορία η πλειονότητα των μελών της οποίας ήταν μέλη της αμερικανικής «επιτροπής ασφαλείας».

Η χώρα από Βασίλειο μετωνομάσθη σε Δημοκρατία της Χαβάης. Σε πέντε χρόνια το 1898 οι Η.Π.Α. προσάρτησαν την Χαβάη ως υπερπόντια κτήση, ενάντια στην βούληση του ντόπιου πληθυσμού και χωρίς την αναγνώριση της διεθνούς κοινότητας. Το αμερικανικό κογκρέσο δικαιολογηθήκε ότι απήντησε στο αίτημα των κατοίκων της Χαβάης, εννοώντας τους επήλυδες και τους απογόνους τους που είχαν αποκτήσει την Χαβαϊκή υπηκοότητα και που ήταν μέλη της ξενοκίνητης δικτατορικής κυβέρνησης.

Το 1993 οι Η.Π.Α. με ψήφισμα ζήτησαν συγγνώμη για την καταπάτηση του διεθνούς δικαίου εκατό χρόνια πριν στην Χαβάη.

Σήμερα οι γηγενείς αποτελούν λιγώτερο από το 10% του πληθυσμού, την δε τοπική γλώσσα την ομιλούν πλέον λιγώτερα από 2.000 άτομα ή 0,1% του συνολικού πληθυσμού. Έχουν αλλοιωθεί πολιτιστικά και παραμένουν στο περιθώριο της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής. Η παράδοσή τους κατήντησε να αποτελεί τρόπο διασκέδασης των τουριστών. 

Απόστολος Τζαρός, 

Δικηγόρος - Θεολόγος

Μέλος Κ.Ε.Δ.