Δύο μεγάλες εθνικές εκκρεμότητες προς τους πεσόντες του ελληνο-ιταλικού πολέμου

του Γ. Σούρλα

Είναι γεγονός ότι κατά το Επος του ’40 βρήκαν την πλήρη έκφρασή τους τα βασικά γνωρίσματα των Ελλήνων: η ομοψυχία στις κρίσιμες στιγμές, η άκρατη φιλοπατρία, η χωρίς όρια αυτοθυσία και αυταπάρνηση, η πίστη στα ανθρώπινα ιδανικά. Ολα αυτά μας κάνουν υπερήφανους.

Ομως το Επος του ’40 έχει και την πίσω, την αθέατη πλευρά, την άγνωστη στους πολλούς Ελληνες. Πρόκειται για δύο μεγάλες εθνικές εκκρεμότητες.

Για 70 χρόνια 7.963 πεσόντες στα πεδία των μαχών της Β. Ηπείρου παραμένουν άταφοι ή προσωρινά θαμμένοι σε ομαδικούς τάφους. Είναι οδυνηρό να βλέπεις οστά διάσπαρτα και ομαδικούς τάφους. Στην Πρεμετή με 1.400 πεσόντες και στα στενά της Κλεισούρας με 400.

Υπάρχει και μια άλλη εθνική εκκρεμότητα. Δεν υπάρχει μνημείο στην Ελλάδα για τους 13.976 που έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι κατά τη διάρκεια του

ελληνοϊταλικού πολέμου από τον Οκτώβριο του 1940 έως τον Απρίλιο του 1941.

Αραγε πόσοι γνωρίζουν ότι τόσοι πολλοί έπεσαν για την πατρίδα την περίοδο εκείνη;

Αν επισκεφθείς τα πεδία των μαχών στη Β. Ηπειρο αισθάνεσαι συγκίνηση αλλά και ενοχές.

Συγκίνηση όταν περπατάς στα ποτισμένα με ελληνικό αίμα χώματα και ενοχές όταν έρχεσαι απέναντι σε μια σκληρή πραγματικότητα με τα διάσπαρτα οστά των ηρώων μας.

Η συγκίνηση και η αμηχανία κορυφώνονται όταν βρεθείς με τα παιδιά των πεσόντων, όπως έγινε με την παρουσίαση του βιβλίου

«Οι ήρωες του 1940 περιμένουν» σε περισσότερες από 60 πόλεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Ολοι ρωτούν με πόνο ψυχής για τον πατέρα που δεν γνώρισαν και που έμεινε στη Β. Ηπειρο, γιατί δεν υπήρξε κανένα ενδιαφέρον από την Πολιτεία για την περισυλλογή των οστών;

Γιατί δεν έγιναν αυτά που οι παραδόσεις από την αρχαία Ελλάδα επιτάσσουν, το θρησκευτικό και πατριωτικό καθήκον υπαγορεύει για τους νεκρούς και μάλιστα για τους νεκρούς του πολέμου; 

Πότε θα μπορέσουν να επισκεφθούν τον τόπο όπου έπεσαν, για να προσευχηθούν;Οι διαπιστώσεις αυτών των εκκρεμοτήτων σού υπαγορεύουν ότι πρέπει να συμβάλεις στην προσπάθεια αποκατάστασης, αγώνα που άρχισε ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και Πάσης Αλβανίας Αναστάσιος για την κατασκευή στρατιωτικών κοιμητηρίων στη Ν. Αλβανία.

Η ώρα του καθήκοντος ήρθε όταν κατατέθηκε στη Βουλή των Ελλήνων η κύρωση σύμβασης για την ένταξη της Αλβανίας στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε.

Τότε ελέχθη το μικρό «Οχι» από όλους τους βουλευτές, αν δεν συμφωνηθεί η λειτουργία των στρατιωτικών κοιμητηρίων.

Στις 25 Μαρτίου κυρώθηκε η συμφωνία από τη Βουλή της Αλβανίας για την περισυλλογή των οστών, το άνοιγμα των ομαδικών τάφων και την ίδρυση δύο κοιμητηρίων στους Βουλιαράτες και στα Στενά της Κλεισούρας.

Ως προς τους 13.976 πεσόντες, αποφασίστηκε η ανέγερση μνημείου στο Καλπάκι κάτω από το άγαλμα του «Μαχητή», σε έκταση που παραχώρησε ο δήμος, και ήδη ξεκίνησαν οι διαδικασίες δημοπράτησης.

Αυτή είναι η αθέατη πλευρά στην οποία αναφέρεται λεπτομερώς και εμπεριστατωμένα το βιβλίο «Οι ήρωες του 1940 περιμένουν».

Βέβαια οι ήρωές μας και οι συγγενείς τους δεν περιμένουν από εμάς μόνο την απόδοση τιμών ως οφείλουμε, αλλά να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες τους, να κάνουμε πάντα το καθήκον μας για την πατρίδα και ιδιαίτερα αυτή τη χρονική περίοδο, που απαιτείται εθνική ομοψυχία.

Γ. Σούρλας